Η Ιερά Μονή Παναγίας Σπηλιάς βρίσκεται στο Δήμο Ανατολικής Αργιθέας του Νομού Καρδίτσας, σε υψόμετρο 1000 περίπου μέτρων επάνω σε μια βραχώδη και απότομη κορυφή των Αγράφων της Πίνδου και κοντά στην κοινότητα των Κουμπουριανών και απέχει περίπου χιλιόμετρα από το Μουζάκι.
Για την ίδρυση της μονής οι παλαιότερες πληροφορίες που διαθέτουμε προέρχονται από ένα πατριαρχικό σιγίλλιο του 1677, που εξέδωσε ο Οικουμενικός πατριάρχης Διονύσιος Δ’ (1667 – 1679). Σύμφωνα με αυτό, το μονύδριο Κοιμήσεως Θεοτόκου στα Κουμουριανά επανιδρύθηκε (αναστηλώθηκε εκ βάθρων) από τον ιερομόναχο Ανανία, ο οποίος ζήτησε και πέτυχε να κηρυχθεί σταυροπηγιακό, πράγμα που παραπέμπει στην ύπαρξη της μονής πριν από την χρονολογία έκδοσης του σιγιλλίου. Διαφορετική εκδοχή διέσωσε η παράδοση, σύμφωνα με την οποία η μονή ιδρύθηκε από δύο αδελφούς ιερομονάχους, τον Αθανάσιο και τον Παρθένιο, οι οποίοι προέρχονταν από τη μονή Αγίου Χαραλάμπους στη γειτονική Στεφανιάδα. Κατευθυνόμενοι για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, βρήκαν τη θαυματουργή εικόνα σε σπήλαιο κάτω από τη μονή και οδηγήθηκαν από αυτή στην ίδρυσή της. Παρά την εξαιρετικά απόκρημνη και δύσβατη μέχρι πρόσφατα τοποθεσία της εντυπωσίαζε από πάντα τον επισκέπτη, ο οποίος εξ όλων των πλευρών καθορών ιλιγγιά προ του χαίνοντος βαράθρου, κατά την έκφραση του μακαριστού μητροπολίτη Ιεζεκιήλ.