Λάρισα: H πόλη των 2 κοιτών και των… 11 γεφυρών!

Είναι το στολίδι της πόλης και το κύριο χαρακτηριστικό της. Αποτελεί πηγή ζωής για όλη τη Θεσσαλία από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο ποταμός Πηνειός πλέκεται με περίτεχνους τρόπους μέσα στον αστικό ιστό της Λάρισας και αποτελεί αντικείμενο σχολιασμού και συζήτησης για κάθε επισκέπτη. Όμορφο το υγρό στοιχείο ανάμεσα στους δρόμους και δίπλα από τα σπίτια…

Πριν από λίγες ημέρες εξαιτίας της κακοκαιρίας «Διομήδης» τα νερά που κατέβηκαν από τα ορεινά αλλά και λόγω της μεγάλης βροχόπτωσης, «φούσκωσαν» το ποτάμι αφού μεγάλο μέρος του υδάτινου όγκου διοχετεύτηκε στον Πηνειό.

Η στάθμη του νερού ανέβηκε σε μεγάλο βαθμό στην πόλη χωρίς ωστόσο να προκληθεί ανησυχία αφού όπως ενημέρωσε και ο δήμος Λαρισαίων σχετικά, το σύστημα των αντιπλημμυρικών έργων ανταποκρίθηκε σε ιδιαίτερα μεγάλο βαθμό. Οι υπερχειλίσεις που παρατηρούνται στην εσωτερική και την εξωτερική κοίτη σημειώνονται στις χαρακτηρισμένες πλημμυρικές ζώνες και θεωρούνται απολύτως φυσιολογικές σε σχέση και με την ένταση των καιρικών φαινομένων που καταγράφηκαν στην Θεσσαλία τα προηγούμενα 24ωρα.

Η πρώτη γέφυρα που συναντάει η εσωτερική κοίτη του Πηνειού στην
είσοδο της πόλης στο ύψος της ΔΕΥΑΛ

Ο Δήμος υπογραμμίζοντας πως βρισκόμαστε σε περίοδο κλιματικής κρίσης ανέφερε ότι χρειάζεται επικαιροποίηση των δεδομένων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν απαιτούνται συμπληρωματικές ενέργειες και έργα, ώστε η πόλη της Λάρισας να συνεχίσει να απολαμβάνει την υψηλού επιπέδου αντιπλημμυρική προστασία.

Η γέφυρα δίπλα από το Αισθητικό Άλσος. Από κάτω της ρέουν τα νερά της εξωτερικής – κύριας κοίτης του Πηνειού

H Larissanet με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις κάνει μια «βόλτα» στις κοίτες, την τάφρο και τις… 11 γέφυρες της πόλης.

Πιο αναλυτικά:

Οι δύο κοίτες και η μια τάφρος

Η Λάρισα έχει δύο κοίτες. Η μια εξωτερικά της πόλης που είναι η κύρια και η άλλη εσωτερικά. Διαχωρίζονται περίπου στο ύψος της ΔΕΥΑΛ λίγο πριν το «φράγμα» όπως το ξέρουν πολλοί στην οδό Γιαννόπουλου κάθετη στην οδό Σανδράκη. Η εσωτερική κοίτη διασχίζοντας μεγάλο τμήμα της πόλης ξανασυναντάει την εξωτερική κοίτη αρκετά μετά τη Νέα Σμύρνη. Στο ύψος της συγκεκριμένης περιοχής μάλιστα αρχίζει και η τάφρος Ι1 που μεταφέρει νερό του Πηνειού έξω από την πόλη με κατεύθυνση προς το Βόλο.

Η γέφυρα ΔΕΥΑΛ και Ναϊάδων Νυμφών

Ξεκινώντας την καταμέτρηση των γεφυρών η αρχή γίνεται από το ύψος της ΔΕΥΑΛ. Εκεί βρίσκεται η πρώτη γέφυρα της πόλης. Από πάνω της υπάρχει η οδός Αθ. Λαγού με δύο ρεύματα για τα οχήματα. Από κάτω της περνάνε τα νερά της εσωτερικής κοίτης.

Συνεχίζοντας το ποτάμι διασταυρώνεται με μια ακόμα γέφυρα, αυτήν των Ναϊάδων Νυμφών και σύμφωνα με τη μυθολογία οι Ναϊάδες ήταν νύμφες των γλυκών νερών, πηγών (κρηνών), ποταμών, λιμνών. Απόλυτα δικαιολογημένο το όνομά της…

Η κεντρική διπλή γέφυρα του Αλκαζάρ

Η κεντρική γέφυρα του Αλκαζάρ είναι η πιο ιστορική γέφυρα της πόλης και η πιο φωτογραφημένη αφού υπάρχουν φωτογραφίες με αυτήν πριν από την προσάρτηση της Λάρισας στην Ελλάδα το 1881. Βέβαια από τότε μέχρι σήμερα έχουν αλλάξει πολλά αλλά αυτό που παραμένει ίδιο είναι η γοητεία της.

Τα τελευταία χρόνια στην πλευρά του ρεύματος προς την έξοδο της πόλης, υπάρχει και μια πεζογέφυρα η οποία τα βράδια είναι ιδιαίτερα κομψή με τον ανάλογο φωτισμό.

Οι δύο πεζογέφυρες

Στην συνέχεια της εσωτερικής κοίτης υπάρχουν δύο πεζογέφυρες. Η πρώτη είναι αυτήν των Κρηνίδων Νυμφών (το άλλο προσωνύμιο των Ναϊάδων) η οποία βρίσκεται μπροστά στο «λιμανάκι» και πρόσφατα απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα λόγω του γεγονότος πως μεταμορφώθηκε σε αυτοφωτιζόμενη εξαιτίας κάποιας ξεχωριστής τεχνικής στο έδαφός της. Η επόμενη πεζογέφυρα βρίσκεται στο ύψος της συνοικίας Ταμπάκικα και συνδέει την εν λόγω περιοχή με το κηποθέατρο Αλκαζάρ.

Η σχετικά καινούρια πεζογέφυρα του Αλκαζάρ

Οι γέφυρες της Νέας Σμύρνης

Οι δύο επόμενες γέφυρες βρίσκονται στο ύψος του κόμβου της Νέας Σμύρνης. Πρόκειται για μια παλιά γέφυρα που οδηγεί πεζούς και οχήματα στη ομώνυμη περιοχή και από κάτω διαχωρίζεται η εσωτερική κοίτη του Πηνειού. Δίπλα της βρίσκεται και η νέα γέφυρα που οδηγεί στην ΠΕΟ Λάρισας – Θεσσαλονίκης. Ένα μέρος του ποταμού οδηγείται στην Τάφρο Ι1 που σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Δήμου αναμένεται να μεταμορφωθεί, και το βασικό του μέρος συνεχίζει για να συναντήσει την εξωτερική κοίτη.

Στο ύψος της γέφυρας της Νέας Σμύρνης περίπου διαχωρίζεται τμήμα της εσωτερικής κοίτης και δημιουργείται η τάφρος Ι1

Η γέφυρα του Άλσους

Λίγο πριν το αισθητικό Άλσος υπάρχει η μεγάλη γέφυρα κάτω από την οποία ρέουν με ορμή και εντυπωσιακά τα νερά της εξωτερικής κοίτης του Πηνειού. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο σημείο από το οποίο κανείς μπορεί να φωτογραφήσει ταυτόχρονα τον ποταμό με φόντο τον Κίσσαβο αν σταθεί από την πλευρά του ρεύματος προς Γιάννουλη.

Στην Λ. Καραμανλή και 110 Π.Μ.

Δύο γέφυρες υπάρχουν πάνω από τα νερά της Τάφρου I1 που ξεκινάει από την περιοχή του κυκλικού κόμβου της Νέας Σμύρνης. Από την μια περνούν τα οχήματα που κινούνται επί της ΠΕΟ Λάρισας – Θεσσαλονίκης (σημερινή Λεωφόρος Καραμανλή) και η άλλη βρίσκεται επί της οδού Αγιάς λίγο πριν την είσοδο στην 110 Πτέρυγα Μάχης.

Η διαδρομή και η σημασία του Πηνειού

Ενδεικτικό της αντίληψης περί αξίας του ποταμού για την πόλη είναι πως στο οργανόγραμμα του ιστότοπου του Δήμου Λαρισαίων βρίσκεται σε περίοπτη θέση μετά την κατηγορία «Η πόλη μου». Εκεί υπάρχουν συμπυκνωμένα οι πληροφορίες γύρω από εκείνον. Αναφέρεται μεταξύ άλλων πως ο Πηνειός σχηματίζεται από τη συμβολή του Μαλακασιώτικου ρέματος που πηγάζει από το βουνό Λάκμος και του ρέματος Μουργκάνι που πηγάζει από την Αντιχάσια. Το μήκος του φτάνει τα 205km και είναι ο τρίτος σε μήκος ποταμός της χώρας.

Ο Πηνειός όπως περνάει από τη Λάρισα και φαίνεται μέσα από τον πολεοδομικό της χάρτη

Διαρρέει τη θεσσαλική πεδιάδα και τροφοδοτείται από τα νερά των παραποτάμων: Ληθαίου, Πορταϊκού, Παμίσου, Σοφαδίτικου, Ενιπέα, Τιταρησίου καθώς και τα νερά από την εκτροπή του Ταυρωπού στην περιοχή Καρδίτσας. Μετά τη Λάρισα δημιουργεί έντονους μαιανδρισμούς, διέρχεται την κοιλάδα των Τεμπών και εκβάλλει στο Αιγαίο σχηματίζοντας μικρό Δέλτα.

Παρουσιάζει ήρεμη ροή, η οποία δημιουργεί προσχώσεις και συχνά προκαλεί πλημμύρες στις περιοχές Ζάρκου και Γόνων κυρίως.

Παλαιότερα με τα πλημμυρικά νερά του ετροφοδοτείτο η λίμνη Κάρλα, της οποίας η έκταση έφτανε και μέχρι τα 180 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Η πεζογέφυρα των Κρηνίδων Νυμφών που πρόσφατα «στρώθηκε» με αυτοφωτιζόμενη επιφάνεια

Μετά τη δημιουργία του αναχώματος στην κοίτη του Πηνειού, η Κάρλα απέκτησε δική της υδρολογική λεκάνη. Δέχεται σημαντική ρύπανση από αστικά και βιομηχανικά απόβλητα καθώς και από την εντατική γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα που χαρακτηρίζει τη θεσσαλική πεδιάδα. Έχει υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις από τον εγκυβωτισμό της κοίτης του, την κατασκευή αρδευτικών δικτύων, των προσωρινών φραγμάτων και τις υπεραντλήσεις.

Το συνολικό μήκος του ποταμού είναι 216km και η συνολική του επιφάνεια 9.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Η πεζογέφυρα που ενώνει τα Ταμπάκικα με το Άλσος του Κηποθεάτρου

Οι ανάγκες πόσιμου νερού της Λάρισας καλύπτονταν μέχρι το 1986 αποκλειστικά από τον Πηνειό. Όμως η συνεχώς αυξανόμενη κατανάλωση νερού και η αύξηση της καλλιέργειας βαμβακιού στη θεσσαλική πεδιάδα, η οποία απαιτεί μεγάλες ποσότητες νερού, σε συνδυασμό με τη ρύπανση του ποταμού από φυτοφάρμακα, οδήγησε στην αναζήτηση νέων πηγών νερού. Έτσι από το 1990, οι ανάγκες πόσιμου νερού της Λάρισας καλύπτονται 100% από υπόγεια νερά που προέρχονται από γεωτρήσεις.